GPS-fietsroute Baronnenlijn Zuid en Koningslijn (29 km)

Deze interessante en mooie route volgt voor een groot deel het tracé van de voormalige Koningslijn en het zuidelijke gedeelte van de Baronnenlijn (Apeldoorn – Emst). Twee spoorlijntjes met een rijk verleden.

Deze route vormt één geheel met de route Baronnenlijn Noord.

Tussen 1887 en 1889 werd de spoorlijn van Apeldoorn naar Hattemerbroek bij Zwolle aangelegd. In de volksmond kreeg het al gauw de naam “Baronnenlijn” omdat vooral burgemeesters van adellijke komaf de wegbereiders voor dit spoor waren. Ondanks de naam was de Baronnenlijn vooral populair onder het gewone volk.

Door concurrentie van de bus, die in tegenstelling tot de trein wél in de centra van de diverse plaatsen stopte, werd vanaf 1950 het personenvervoer gestaakt en in 1972 reed de laatste goederentrein over de Baronnenlijn.

De rails zijn overal opgebroken en alleen het station van Vaassen en twee spoorwachtershuisjes in Epe zijn bewaard gebleven. En natuurlijk bijna het volledige tracé dat getransformeerd is tot een prachtig fietspad!

Toen de spoorlijn Amsterdam-Amersfoort in 1876 werd doorgetrokken tot Apeldoorn, zorgde koning Willem III dat er in hetzelfde jaar ook een aftakking van 3,3 km naar Paleis Het Loo werd aangelegd. Zo werd rechtstreeks en koninklijk reizen naar Den Haag mogelijk. Koningin Wilhelmina maakte als laatste geregeld gebruik van de lijn. Na haar troonsafstand in 1948 raakte de lijn in onbruik. In 1954 werden de rails gerooid. Nu staan er, als herinnering aan het verleden, nog twee spoorwachtershuisjes langs het voormalige tracé van de Koningslijn. Dit lijntje werd ook wel Loolijn of Paleisspoor genoemd en was ook populair bij de burgerij die er dankbaar gebruik van maakte.

1. De Naald, Apeldoorn

Monument De Naald werd in 1901 door de Apeldoornse bevolking geschonken aan het bruidspaar Koningin Wilhelmina en Prins Hendrik. De collecte leverde destijds welgeteld 3.518 gulden en 37 en een halve cent op.

Helaas heeft de monumentfunctie van De Naald sinds Koninginnedag 2009 een zwarte rand gekregen. Een man reed toen met zijn auto in op toeschouwers van de koninklijke optocht. Acht mensen vonden de dood.

2. Het Oude Loo

In het bos, een paar honderd meter van paleis Het Loo, bevindt zich het Oude Loo. Een middeleeuws kasteeltje dat in 1684 door Stadhouder Willem III werd gekocht. Ernaast liet hij een jachtslot bouwen. Dit slot was het begin van het paleis Het Loo. In de loop der tijd is het door de elkaar opvolgende stadhouders en koningen uitgebreid tot het huidige statige gebouw.

Prinses Margriet was, tot 1975, de laatste bewoonster. Van 1977 tot 1984 is het paleis gerestaureerd en samen met de tuinen teruggebracht naar de 17e-eeuwse situatie. Sindsdien is het een drukbezocht museum, dat in de top-100 van de Nederlandse UNESCO-monumenten staat.
Openingstijden en toegangsprijzen Het Loo

3. Voormalig station Het Loo

Station Het Loo deed dienst van 1887 tot 1950. Zowel de koninklijke familie, als de Apeldoornse burgerij maakten gebruik van het station dat in 1964 werd gesloopt.

4. Voormalige halte Wenum

5. Station Vaassen

Na eerst nog een depot van Van Gend & Loos te zijn geweest, heeft het pand een woonbestemming gekregen.

6. Voormalig station Emst

7. Recreatiegebied Kievitsveld

De waterplassen op het Kievitsveld zijn gegraven voor zandwinning om de A50 op te hogen.

8. Vaassense Sluis

Bouw: 1882>
Restauratie: 2008

9. Boerderij De Papegaai

Vroeger was de Papegaai een boerderij, annex herberg aan het riviertje De Grift. Wandelaars die langs de Grift van Apeldoorn naar Vaassen liepen, konden er op krachten komen. Na het graven van Het Apeldoorns Kanaal, werd boerderij De Papegaai aan de overkant van het kanaal, bij de Papegaaibrug, gebouwd. De “oude Papegaai”, die tussen de Grift en het kanaal kwam te liggen, is in 1918 gesloopt.

10. Koudhoornse Sluis

Bouw: 1880
Restauratie:2011

11. Station Apeldoorn

Het station van Apeldoorn werd in 1876 met de opening van het traject Amersfoort–Apeldoorn–Zutphen in gebruik genomen. In 1887 kreeg Apeldoorn er drie spoorlijnen bij: de lijn Apeldoorn–Zwolle en de nog steeds bestaande lijnen Apeldoorn–Deventer en Apeldoorn–Dieren. Dit laatste traject wordt nu bereden door de historische treinen van de Veluwsche Spoorweg Maatschappij (VSM).

Het onlangs opgeknapte stationsplein is prachtig geworden! Een lichtwand verwijst naar het steeds in beweging zijnde Veluwse stuifzand. Het plein is aangeplant met de voor de Veluwe zo karakteristieke vliegdennen.

12. Centraal Beheer

In 1972 verhuisde Centraal Beheer van Amsterdam naar Apeldoorn. Herman Herzberger ontwierp het kantoorgebouw, dat in de volksmond “de apenrots” wordt genoemd. Het gebouw werd door de vele inefficiënte ruimte te duur. Ook is het gebouw, dat nog gebouwd is in een tijd van goedkope energie, voorzien van enkel glas. De constructie van het pand maakte het plaatsen van dubbelglas zeer kostbaar. Daarom werd besloten om het gebouw af te stoten en alle activiteiten te centraliseren op de nieuw in Apeldoorn-Zuid gebouwde Achmea Campus.

13. Aantakking Koningslijn

Voormalige aantakking van de Koningslijn op het spoor Amersfoort-Apeldoorn. De oude spoordijk toont nog heel goed de loop van het tracé.

14. Spoorwachtershuis 1A

15. Spoorwachtershuis “’t Loo”