GPS-fietsroute Denekamp – Bad Bentheim (54 km)

Vanwege de overzichtelijkheid telt iedere route 8 interessante punten, maar bij deze veelzijdige grensroute hadden het er net zo goed 20 kunnen zijn! Veel van die punten zijn Bentheimer zandsteen gerelateerd. Zoals Kasteel Bentheim en de steengroeve bij Gildehaus. Ook fietsen we een stuk langs de grens, waar nog een heuse kommiezenhut uit “de smokkelperiode” is te bewonderen. Tot slot noem ik het prachtige bij Denekamp gelegen Landgoed Singraven, met het landhuis, de watermolen en de hier alom aanwezige Dinkel.

Moet ik deze route voor u samenvatten, dan zeg ik: “Genieten!”

1. Watermolen Singraven, Denekamp

Bij Watermolen Singraven is het goed toeven! Er is een restaurant, een picknickplaats en een unieke watermolen. Watermolen Singraven is namelijk de enige door water aangedreven houtzaagmolen van Nederland die door een groep vrijwilligers wordt gerund. Het water wordt aangevoerd door het mooie riviertje de Dinkel.

Wilt u wat meer weten over deze watermolen, dan verwijs ik u naar dit erg leerzame en onderhoudende artikel.

2. Huis Singraven, Denekamp

Huis Singraven, Watermolen Singraven en de zich door het landgoed kronkelende Dinkel zijn de blikvangers van Landgoed Singraven. Een Landgoed met dat typische Twentse karakter: statige eiken langs zandpaden, boerderijtjes met eikenhouten gevels, beken, kleinschalige landbouw, bossen en de al genoemde meanderende Dinkel.

3. Kommiezenhut

Het grensgebied tussen Nederland en Duitsland is veelal nog zoals het altijd was: dunbevolkt en veel natuur. Een soort niemandsland, waar je vroeger niet kwam als je er niet hoefde te zijn. Wie er wel waren? De smokkelaars die een slaatje uit de prijsverschillen aan beide kanten van de grens sloegen en de grenswachten en kommiezen (een soort grenspolitie) die deze smokkelaars moesten inrekenen. Als uitkijkpunt en schuilplaats voor de douanebeambten stonden langs de grens zogenaamde kommiezenhutten. Deze hutten hebben nog dienstgedaan tot de jaren 70 van de vorige eeuw.

De hut op de foto is, na de openstelling van de grenzen in 1993, door de Stichting Heemkunde Denekamp opgeknapt om te dienen als monument voor een tijd die eens was.

4. Groeve Bentheimer zandsteen

Wie kent ze niet? Ik bedoel de grote Bentheimer zandsteenblokken die gebruikt zijn voor de bouw van menig gebouw. Omdat het vervoer van de blokken niet bepaald goedkoop was, werden ze vooral gebruikt voor voorname gebouwen. Zoals stadhuizen, kerken, Amsterdamse grachtenhuizen en de woongedeelten van herenboerderijen.
Ook werden er randen van waterputten, grafstenen, doopvonten en voedertroggen van gemaakt.

Rondreizende steenhouwers maakten de ruwe blokken Bentheimer zandsteen op de plaats van bestemming op maat.

Veel van deze Bentheimer zandsteen werd gewonnen in de grote groeve bij Gildehaus. Door de komst van de stoomtrein werd het echter economisch haalbaar om goedkopere steensoorten te transporteren en te gebruiken, waardoor de groeve in onbruik raakte. De veroorzaakte longschade door het fijnstof, dat vrijkwam bij de winning en bewerking van de zandsteen, duwde de groeve uiteindelijk in zijn eigen graf.

5. Kasteel Bentheim

Nu we het toch over de Bentheimer zandsteen hebben: ook het indrukwekkende, hooggelegen Kasteel Bentheim is ermee gebouwd!

De “Onderste Poort” (zie foto) stamt nog uit de dertiende eeuw.

6. “Kerktoren” en waterput, Gildehaus

Waterput

En ook de waterput bij de kerktoren van Gildehaus is opgemetseld met Bentheimer zandsteen. Deze put was oorspronkelijk maar liefst 24 meter diep en is door de bewoners van het hooggelegen Gildehaus zelf gegraven. Doordat het dorpje in de jaren 50 van de vorige eeuw waterleiding kreeg, raakte de put in onbruik en verviel. Gelukkig is hij in 2016 weer helemaal in de oude staat hersteld.

“De Kerktoren”

“De Kerktoren” had oorspronkelijk niets met een kerk te maken. De in de 14de eeuw gebouwde toren werd namelijk gebouwd als woning voor vooraanstaande personen (de bovenste verdiepingen) en als opslagplaats (de begane grond). Pas toen eeuwen later de kerk werd gebouwd, kreeg de toren de functie van klokkentoren.

7. Ostmühle Gildehaus en weids uitzicht

Ja, de molen is mooi, maar het schitterende uitzicht dat u vanaf dit hoge punt over de streek heeft, is eigenlijk nog mooier!

8. De Hel

De Hel…?! Wat was dit voor een plaats dat het deze onheilspellende naam heeft gekregen? Nou, dat heeft alles te maken met (ja, alweer) de Bentheimer zandsteen.

De boeren in de omgeving van de Gildenhauser steengroeven vervoerden de zware zandsteenblokken. Dit werk was zo zwaar dat de trekpaarden zeven jaar lang geen veulens mochten krijgen. Op de route van de steengroeven naar Oldenzaal was met name ” De Hel” een beruchte plek, omdat de route hier door een drassige en diepgelegen doorwaadbare plek in een beek voerde.

En ook nu nog wordt deze plaats door de streekbewoners “De Hel” genoemd.