GPS-fietsroute Gorssel – Zutphen – Bronkhorst (53 km)

Deze route wordt bepaald door de prachtige IJssel. U ziet de machtige invloed die de rivier sinds mensenheugenis op haar stroomgebied heeft uitgeoefend. Zo is in Zutphen nog heel veel van de rijkdom te zien, die de rivier het stadje ooit heeft gebracht. Kortom: als u van rivieren, historie en rust houdt, dan zit u met deze route helemaal goed (op de fiets)!

In de uiterwaarden bij Voorst en Brummen is eind 2015 het project Ruimte voor de Rivier afgerond. Er is veel nieuwe natuur gecreëerd, waarvan u op de vrijliggende fietspaden met volle teugen kunt genieten.

1. Fietsveer Dommerholt

De pleisterplaats Dommerholt werd al in 1469 vermeld. Ooit was hier een doorwaadbare plaats. Omdat Gods water destijds nog zonder menselijk ingrijpen over Gods akkers stroomde, was het peil van de rivier soms behoorlijk laag.

In de Tweede Wereldoorlog, op 12 april 1945, staken op deze plaats Canadese troepen de IJssel, door middel van een pontonbrug, over. Van hieruit werd het westen van Nederland bevrijd.

2. Jeugdinrichting Rentray

De Nederlandsche Mettray is in 1851 als protestants opvoedingstehuis voor niet-criminele jongeren met gedragsproblemen gesticht. Het was destijds een geïsoleerde landbouwkolonie. Sinds 1998 is de Nederlandsche Mettray omgevormd tot de Justitiële Jeugdinrichting Rentray.

3. Sluis Twentekanaal Eefde

De sluis bij Eefde is de druk gepasseerde toegangspoort tot het Twentekanaal dat diep in Twente, in Enschede, eindigt. Een zijtak leidt tot Almelo.

In 2012 kwam het scheepvaartverkeer een maand stil te liggen, doordat een sluisdeur naar beneden viel. Nu wordt er voor de zekerheid een tweede schutkolk bijgebouwd. Kosten 67 miljoen euro.

4. Huis Den Dam

In 1399 werd deze havezate het eerst vermeld. Waarschijnlijk bevond het zich toen op een een andere plaats, dan waar het huidige, in 1599 gebouwde huis staat. Een huis dat in 1765 en 1875 verscheidene make-overs heeft ondergaan, waardoor veel van het oorspronkelijke karakter verloren is gegaan.

5. De Pelikaan, Zutphen

In het historische centrum van Zutphen kunt u een bezoek brengen aan koffie- en theezaak De Pelikaan. Hier is het verleden nog te zien, voelen en ruiken. Tot 1920 herbergde het pand een zaak in koloniale waren. De koffie werd in de eigen stoombranderij gebrand.

Na 1920 werd de koers verlegd. Levensmiddelen gingen uit het assortiment. Alleen thee en koffie, die voortaan elektrisch werd gebrand, bleven over.

In 1991 vierde de firma het 175-jarig jubileum en kreeg als cadeautje het predicaat “hofleverancier”. Tja, oud zijn heeft zo zijn voordelen… Maar De Pelikaan is niet alleen oud, in het bedrijf is ook wijsheid opgebouwd. Koffie- en theewijsheid. En dat proef je!

6. Bronkhorst

Omdat records toeristen aanspreken, profileert Bronkhorst zich als kleinste stadje van Nederland. Terwijl er toch echt nog drie stedelijke vlekjes bestaan, die minder inwoners tellen.

Dit neemt niet weg dat Bronkhorst een alleraardigst plaatsje is, dat een bezoekje waard is! Het Dickens Museum, dat gevestigd is in een oude stadsboerderij, is erg leuk. Ik liep er een heuse Scrooge tegen het lijf!

7. Kasteel Reuversweerd

Tot de Tweede Wereldoorlog had het in 1830 gebouwde Kasteel Reuversweerd nog grandeur. Het was een hengstendepot en stoeterij van naam.

Gebeurtenissen in de Tweede Wereldoorlog zijn verantwoordelijk voor de tegenwoordige sinistere uitstraling. In die tijd hadden Duitse soldaten het kasteel geannexeerd, om er een radiopeilstation in te vestigen. Aan het einde van de oorlog is er door de Canadezen en Duitsers fel gestreden. In april 1945 werd de eigenaar, baron J.G.W.H. van Sytzama, door Nederlandse SS’ers gefusilleerd. De baron is reeds tot stof wedergekeerd en het kasteel was hard op weg om hem hierin te volgen. Tot 2020, want in dat jaar is er een begin gemaakt om het kasteel in de oude glorie te herstellen!

8. Wasserij De IJsselstroom

Wasserij De IJsselstroom bij Zutphen is in 1911 gebouwd en draaide op stoom. Het water kwam uit de naastgelegen IJsselstrang.

In 1919 werd de bovenverdieping door brand beschadigd. Bij het herstel zijn de drie huidige sheddaken aangebracht.
Nadat de twee elkaar opvolgende eigenaren door economische crises failliet gingen, moderniseerde ene J. de Kloe de wasserij door elektriciteit als krachtbron te gebruiken.
In 1937 zette deze De Kloe, als huurder met recht van koop, de wasserij met nieuwe, elektrisch aangedreven, machines voort. Het werd een florerend bedrijf, totdat… in 1944 de Duitsers de wasserij opeisten. De ontstane oorlogsschade werd in 1947 hersteld.
De Kloe had niet in de gaten dat het huurcontract in 1955 verliep, waarop de eigenaar besloot tot verkoop aan vishandelaar Sietze Hoekstra. Hoekstra maakte er een palingrokerij van.
De heer Hoekstra ging in 1970 met pensioen. Het gebouw dreigde begin deze eeuw een bouwval te worden (zie foto). Maar  dankzij een grondige opknapbuurt door de huidige eigenaar staat de voormalige wasserij nu weer als vanouds te pronken in de uiterwaarden!

9. Slot Nijenbeek

Slot Nijenbeek lag ooit pal aan de oever van de IJssel. Nu ligt het aan een dode arm, doordat de IJssel zich oostwaarts heeft verlegd.
Het is niet bekend wanneer Slot Nijenbeek is gebouwd, maar uit archieven blijkt dat het slot in 1266 eigendom was van Dirk van de Nijenbeek.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren er Duitsers in gelegerd, die slechts door hevige beschietingen verdreven konden worden. Slot Nijenbeek was jarenlang een verwaarloosde ruïne. Maar in 2015 is dit tot de verbeelding sprekende slot, dankzij het werk van veel vakmensen, heel mooi geconsolideerd.