GPS-fietsroute Schoonebeek – Amsterdamscheveld – Weiteveen (49 km)

Tijdens deze fietsroute komt u langs het turfverleden dat zo bepalend is geweest voor zuidoost Drenthe. De kanalen, het prachtige Bargerveen, fabrieken en het smalspoor voor het vervoer van turf, u gaat het allemaal zien!

1. Oude Spoorbrug over het Stieltjeskanaal

Nadat in 1943 bij Schoonebeek de eerste olie werd gevonden, begon men direct na de Tweede Wereldoorlog met de winning ervan. Omdat de aardolie in de Randstad moest worden geraffineerd, legde de NAM een spoorlijn van Schoonebeek naar Nieuw-Amsterdam aan. Dit olielijntje, zoals het in de volksmond werd genoemd, passeerde het Stieltjeskanaal met behulp van een spoorbrug met hefmechanisme.

In 1996 werd het lijntje opgeheven en sindsdien staat de brug omhoog. Het is alsof hij zeggen wil: vergeet niet dat ik ooit een belangrijke dragende kracht van het Olielijntje was!

De spoorlijn werd in 2016 opgebroken, maar wie zijn ogen goed de kost geeft, kan op diverse plaatsen langs de route nog elementen van het oude tracé opmerken.

2. La Paix

Vlak bij het punt waar het Dommerskanaal in het Stieltjeskanaal komt, vinden we Villa La Paix, dat door Drentsche Landontginnings Maatschappij (zie punt 4) in 1874 voor haar zaakwaarnemer, de heer Dommers liet bouwen.

Dommers zou in 1884 de eerste burgervader van Schoonebeek worden.

3. Voormalige turfstrooiselfabriek, Schoonebeek

Ooit verrichtten arbeiders zwaar werk in de in 1926 gebouwde turfstrooiselfabriek. Vanaf 1978 gaat het er echter wat meer ontspannen aan toe. Sindsdien functioneert de voormalige fabriek namelijk als locatie waar feesten en partijen worden georganiseerd.

4. Amsterdamscheveld

Een aantal welgestelde Amsterdammers kocht in 1850 een stuk veengrond om er turf te winnen.

Om de turf af te voeren werd in 1861 het Dommerskanaal gegraven. (Zie ook punt 2) De ontginning van het gebied kwam in een stroomversnelling, toen de zakenman Griendtsveen het kocht en erop grote schaal turfstrooisel won. Zo ontwikkelde zich buurtschap Amsterdamscheveld aan het Dommerskanaal.

5. Industrieel Smalspoor Museum, Erica

Het Industrieel Smalspoor Museum laat het rijke turfverleden van deze streek zien en is het bezoeken meer dan waard!

6. Uitzichtheuvel Bargerveen

Met een grootte van 2100 hectare is het Bargerveen verreweg het grootste hoogveengebied dat nog over is van het oorspronkelijke Bourtangermoeras, dat ooit een oppervlakte tussen de 1600 en 3000 vierkante kilometer besloeg. Het was toen dus grofweg zo’n 100 keer groter dan het Bargerveen!

7. Kerktoren Nieuw-Schoonebeek

De katholieke kerktoren van Nieuw-Schoonebeek staat er wat eenzaam bij, sinds de kerkzaal in 1967 werd gesloopt om te worden vervangen door een nieuwe elders in het dorp.

Dat er nu een katholieke kerk in het van oorsprong protestantse dorpje staat, komt door de katholieke Duitse boeren die zich er vestigden omdat de Nederlandse grond minder nat was dan de grond over de grens.

8. Saksische boerderij, Middendorp

In de buurtschappen Oostersebos, Westersebos en het ertussenin gelegen Middendorp staan eeuwenoude Saksische boerderij te pronken. Deze boerderijen hebben veelal een fundering van blokken Bentheimer zandsteen die niet ver over de grens in Duitse steengroeves werden gewonnen.