Houdt u van fietsen langs de grote rivieren? Dan is deze route over de dijken van het Land van Maas en Waal een aanrader! U passeert vele kolken, de stille getuigen van woeste dijkdoorbraken. Ook komt u langs het oude visserdorpje Heerewaarden, waar de Maas en de Waal elkaar bijna raken. En u ontdekt de intrigerende geschiedenis van het kanaal van Sint Andries, dat met zijn 2,1 kilometer de Maas en de Waal verbindt.
Kaart met download
Interessante Punten
1. Oude Raadhuis Lithoijen
Het Oude Raadhuis ligt centraal in het historische dorpje Lithoijen. Het werd in 1906, geheel in de stijl van die tijd, gebouwd en heeft diverse hoogwaardigheidsbekleders gehuisvest. Eerst als gemeentehuis de burgemeester met zijn ambtelijk apparaat, daarna als parochie meneer pastoor, die alleen maar het pleintje hoefde over te steken om zijn kerk te bereiken, vervolgens diende het Oude Raadhuis als veldwachtershuis voor de bromsnorren en vanaf 2011 is het een horecagelegenheid voor de uitbater en zijn gasten.
2. Prinses Máxima Sluizen
In 1936 werd de eerste sluis in gebruik genomen. In 2002 kwam er een grotere sluis bij, zodat het complex weer helemaal bij de tijd was. Vanaf toen kreeg het de naam Prinses Máxima Sluizen.
De oude zuidkolk is 110 meter lang en heeft een breedte van 14 meter. De nieuwe noordkolk, die men vanaf de wal niet kan zien, bedraagt respectievelijk 200 en 18 meter.
Voorbij de sluis ziet u de karakteristieke stuw die in 1936 samen met de oude sluis is gebouwd. Deze stuw van Lith stuwt het water 4 meter op ten behoeve van de sluizen. Naast het sluizen- en stuwcomplex zijn ook nog een waterkrachtcentrale en een vispassage aangelegd.
Het is altijd leuk om vanaf een bankje aan de rand van de Zuidkolk, het regelmatig voorkomende “geschutter” gade te slaan.
3. Kanaal van Sint Andries (zie ook 4.)
Het kanaal van Sint Andries is slechts 2,1 kilometer lang en vormt de scheepvaartverbinding tussen Maas en Waal. Een sluis aan de Waalzijde overbrugt het verschil in waterpeil tussen beide rivieren.
4. Fort Sint Andries en Oude Schutsluis (zie ook 3.)
Het Kanaal van Sint Andries mondde ooit een paar honderd meter oostelijker uit in de Maas en werd toen ook wel “Het Schanse Gat” genoemd. Dit kanaal werd tijdens de Tachtigjarige oorlog, rond 1599, door de Spanjaarden gegraven. Tegelijkertijd bouwden ze ook Fort Andries, dat zeer strategisch grensde aan zowel kanaal, Maas en Waal.
In 1856 kreeg het kanaal, dat eeuwenlang een open verbinding tussen Maas en Waal vormde, een schutsluis. Door kanalisatie van de Maas (tussen 1931 en 1937) verbeterde de afwatering met als gevolg dat het waterpeil regelmatig zo laag was, dat schepen niet meer over de sluisdrempel konden varen. Daarom werd er besloten tot aanleg van een nieuw kanaal, met een sluis die gelijk een stuk groter moest worden. En zo ontstond het huidige kanaal van Sint Andries met haar sluis.
De restanten van de oude sluis zijn overigens nog goed zichtbaar.
Wellicht vraagt u zich af waar de naam Sint Andries vandaan komt. Welnu, dit is de naam van kardinaal Andreas van Oostenrijk, die in die Spaanse tijd waarnemend landvoogd was.
5. Heerewaarden
Heerewaarden grenst enerzijds aan de Waal en anderzijds aan de Maas. Het dorp was vroeger aan alle kanten omgeven door water omdat er toen ook nog open verbindingsgeulen tussen Waal en Maas bestonden. Het is dan ook niet vreemd, dat het dorp op een terp is gebouwd.
Nog niet zo lang geleden was Heerewaarden een echt vissersdorp. Men viste vooral op paling en zalm, vissoorten die toen nog massaal onze rivieren bevolkten. Bij het Bezoekerscentrum De Grote Rivieren ligt een authentieke palingschokker, het soort boot dat destijds gebruikt werd voor het riviervissen.
6. Watersnood van het jaar 1855
Na een strenge winter raakte op 4 maart 1855 de Waal, ter hoogte van Dreumel, verstopt door kruiend ijs. Het water steeg razendsnel en ’s nachts begaf de dijk het. Zes mensen vonden de dood in het losgeslagen water.
Een paar dagen na de ramp bezocht de populaire Koning Willem III het Land van Maas en Waal. Een gebeurtenis die bijna net zo veel indruk maakte als de ramp. Zoals gebruikelijk in die tijd, werd er gecollecteerd voor een monument. Maar de tegenvallende opbrengst en geruzie over de locatie van het monument, zorgden er voor dat het monument nog even in de ijskast ging. Maar uiteindelijk, op de 12e mei 1874, het zilveren regeringsjubileum van koning Willem III, werd er dan toch nog op feestelijke wijze een koninklijk watersnoodmonument aan de Waaldijk bij Dreumel onthuld.
Langs de dijk ziet u veel kolken. Ze zijn stuk voor stuk ontstaan door rivierwater dat tijdens dijkdoorbraken met geweld een gat achter de dijk sloeg. De dijk maakt ter plaatse van zo’n kolk een slinger, doordat men de herstelde dijk om de kolk heen leidde.
7. Dijkmagazijn Dreumel
We verlaten bij Dreumel even de dijk om het oude dijkmagazijn te passeren. Vroeger diende het voor opslag van materiaal om de dijk te onderhouden. Dit magazijn heeft echter, nadat het door vrijwilligers is opgeknapt, een hele toepasselijke nieuwe functie gekregen. Namelijk als onderkomen voor de in 2007 opgerichte historische stichting Tremele.
Tremele wil het Dreumelse verleden en heden bewaren voor de toekomst. En een verleden heeft Dreumel zeker, want het dorp werd al in de vroege Middeleeuwen genoemd. Hoe Dreumel toen heette? Tremel.
8. Griendbos
Vanaf de dijk heeft u goed zicht op de griendbossen die her en der aan de Waalkant van de dijk liggen. De in het bos geoogste wilgentenen dienden vroeger, maar ook nu nog, voor dijkverzwaring en oeverbescherming.
Vermeldenswaard zijn ook de zeer zeldzame korstmossen die in deze bijzondere biotoop goed gedijen.
){kind=link}
Geef een antwoord