GPS-fietsroute Schijndel – Liempde – Gemonde, door de Meijerij (38 km)

Wie nog nooit in de Meijerij is geweest mist iets. Namelijk heel veel landelijke weggetjes, omzoomd door populieren die een oud verhaal vertellen. En als ik het over oude verhalen heb, dan ontkom ik niet aan de geschiedenis van het alweer Duits Lijntje, een onderdeel van een belangrijke spoorbaan die liep van Rusland tot Londen. En tot slot vertelt de door Brabant kronkelende Dommel u ook nog een verhaal over een watermolen, die het water en de gemoederen hoog opstuwde.

1. De Glazen Boerderij, Schijndel

De Glazen Boerderij is een bijzonder bouwwerk, waarbij de gevel is opgebouwd uit 866 op glas geprinte foto’s. De boerderij is 1,6 keer groter dan een doorsnee Schijndels boerderijtje. En wel, omdat er een bepaalde oppervlakte gevuld moest worden.

Na heel wat aanvankelijke protesten tegen het niet alledaagse stukje architectuur, lijken de Schijndelaars zich nu toch verzoend te hebben met dit multifunctionele, iconische gebouw. En stiekem zijn ze ook wel een beetje trots op de Glazen Boerderij, die heel mooi het heden en verleden met elkaar verbindt en zo Schijndel toch wat extra’s geeft.

2. De Dommel

De Dommel is een alleraardigst door het landschap kronkelend riviertje. In Den Bosch stroomt het samen met het riviertje de Aa onder de naam de Dieze, om uiteindelijk iets verderop in de Maas uit te monden.

Helaas is de Dommel voor fietsers niet echt benaderbaar. Toch krijgt u hem tijdens deze route twee keer heel mooi in beeld!

3. Ave Maria Kapel

4. Kasterense Watermolen aan de Dommel

Al in de late Middeleeuwen stond op deze historische plaats aan de Dommel een watermolen. Watermolens waren eeuwenlang een krachtbron van formaat, want zo’n molen deed net zoveel werk als 20 arbeiders samen!

En dat werk bestond bij de Kasterense Watermolen uit het winnen van olie uit lijnzaad.
Dit heeft de molen eeuwen gedaan. Tot… 1925. De molen stuwde namelijk het waterpeil stroomopwaarts zo hoog op, dat weilanden en akkers langs de Dommel overstroomden. De boze boeren eisten én kregen stillegging. Uiteindelijk werden de watermolen en de sluis in 1936 gesloopt.

De voormalige sluiskolk is nu nog het enige zichtbare restant van dit stukje verleden.

5. De Losplaets, Duits Lijntje

Het Duits Lijntje werd in 1873 geopend en was een hele verandering voor de bewoners van deze streek. Het onbetekenende Boxtel kreeg namelijk een heus station en werd halte aan een belangrijke treinverbinding tussen Londen en Rusland! De trein werd trouwens ook veel door de lokale bevolking gebruikt. Om bijvoorbeeld de grote markt van Uden te bezoeken of om op bedevaart naar Kevelaer te gaan. Ook werd het traject door Brabantse ondernemers voor het vervoer van hout gebruikt.

Maar na de bloei kwam het verval: vanaf 1950 stopte het vervoer van personen en vanaf 1999 was het ook gedaan met het goederenvervoer.

6. Mooie fietspaden

7. Zicht op molen De Genenberg

8. Populieren in de Meijerij

Ik zal u eerst wat vertellen over de Meijerij. Van oudsher is het een streek in noordoost Brabant die onder toezicht stond van een meier. Deze machtige ambtenaar was verantwoordelijk voor het bestuur, de rechtspraak en het handhaven van de openbare orde.

Populieren

In de Meijerij is de populier een opvallend veel voorkomende boomsoort. Ik zal u in het kort vertellen hoe dat komt.

Door ontginning waren er vroeger in het oosten van Brabant niet veel bomen te bekennen. Het landschap werd bepaald door grote heidevelden en akkertjes. Toch stonden er hier en daar wel wat langs de wegen. Aangeplant door boeren, die dat van staatswege mochten doen. Het hout gebruikten ze voor bezems (berken), gereedschapsstelen (essen) en om te stoken (wilgen).

Eind 1600 bepaalde de Raad van State dat het recht om bomen aan te planten een plicht werd. Dit had alles te maken met het genereren van staatsinkomsten door middel van een opgelegde houtschat (een belasting op gekapte bomen) aan een stuk of 20 dorpen in de Meijerij. En zo nam het aantal bomen toe met de wettelijk verplicht aan te planten Canadese populier. Een snelgroeiende soort die bijzonder geschikt was voor het maken van klompen. Hierdoor kon de Meijerij zich tot het epicentrum van de toenmalige klompennijverheid ontwikkelen.

Nadat in de twintigste eeuw de vraag naar dit schoeisel kromp, werd het hout ook gebruikt voor lucifers en de bouw van treinwagons. Maar uiteindelijk verloor de populier toch zijn economische waarde. Ze werden alleen nog maar als te rooien lastposten beschouwd. Behalve… in het midden van de Meijerij! En laat daar nu juist onze route lopen, zodat u van die mooie bomen kunt genieten. Luister eens hoe vrolijk de populierenbladeren kunnen ritselen en bij wat meer wind ruizen als de zee. Ruik in het voor- en najaar de heerlijke kruidige geur die bloesem en blad verspreiden. Ja, voor mij is de populier bijzonder waardevol!